၄ ဧပြီ ၂၀၂၀
ပြည်တွင်းအခြေစိုက် သတင်းမီဒီယာ သုံးခုမှ အယ်ဒီတာချုပ်များကို အကြမ်းဖက် မှုတိုက်ဖျက်ရေး ဥပဒေဖြင့် အမှုဖွင့် ဖမ်းဆီးခံရမှုအပေါ် ပယ်ဖျက်ပေးရန် နိုင်ငံတကာမြန်မာသတင်းအဖွဲ့ (Burma News International-BNI)က နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် သမ္မတ ထံ ဧပြီလ ၂ရက်နေ့က အိတ်ဖွင့်ပေးစာပေးပို့တောင်းဆိုခဲ့ကြောင်းသိရသည်။
ပြီးခဲ့သည့် မတ်လ (၃၀)နှင့် (၃၁)ရက်နေ့များက ရခိုင့်တပ်တော် (AA)နှင့် ဆက်သွယ် သတင်းရေးသား ခြင်းကြောင့် မန္တလေးအခြေစိုက် Voice of Myanmar(VOM) အယ်ဒီတာချုပ် ကိုနေမျိုးလင်း(ခ) ကိုနေလင်းနှင့် ရခိုင်ပြည်နယ်အခြေစိုက် နိရဉ္ဇာသတင်း ဌာန အယ်ဒီတာချုပ် ခိုင်မြတ်ကျော် အပါအဝင် ရန်ကုန်အခြေစိုက် ရန်ကုန်ခေတ်သစ်သတင်းဌာန၏ အယ်ဒီတာ ချုပ် ကိုသာလွန်ဇောင်းထက်(ခ) ကိုလှိုင်းသစ်ဇင်ဝေ တို့ကို သက်ဆိုင်ရာ နယ်မြေရဲဌာနများမှ အမှုဖွင့် ဖမ်းဆီး အရေးယူမှုများပြုလုပ်ခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။
BNI ၏ မူဝါဒရေးရာကော်မတီဝင် နိုင်ကိုကိုဇော်က “တိုင်းရင်းသား မီဒီယာတွေအနေနဲ့ မိမိတိုင်းရင်းသား တွေကို သတင်းအမှန်တွေ ဖော်ပြနိုင်ရန်အတွက် ရရှိတဲ့ သတင်းတွေကို ကျင့်ဝတ်နဲ့အညီ ဘတ်မျှအောင် ဖော်ပြပေးခြင်းအားဖြင့် တိုင်းရင်းသား ဒေသခံတွေ သတင်းအမှန်သိစေလိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ထုတ်ဝေ ထုတ်လုပ်တာဖြစ်လို့ အကျိုးများပါတယ်။ ဒါကို ထုတ်ဝေထုတ်လုပ်တာကို ပိတ်ပင်ခြင်းဟာ တိုင်းရင်းသား ဒေသခံတွေသတင်းအမှန်ရရှိခြင်းကို ထိခိုက်စေပြီး သံသယတွေ သတင်းအမှားတွေ ရရှိနိုင်တာဖြစ်လို့ ထိခိုက်နစ်နာရပါတယ်” ဟု ပြောသည်။
ထို့အပြင် ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီ နိုင်ငံတည်ဆောက်ရတွင် အဓိက ကျသည့် စတုတ္ထမဏ္ဍိုင်ကို ချန်လပ်ထား သလိုဖြစ်သည့်အတွက် အာဏာရှင်ဖြစ်သွားမည်ကို စိုးရိမ်မိကြောင်းလည်း နိုင်ကိုကိုဇော် က ဆက်ပြော သည်။
ယခင် မတ်လ ၂၃ရက်နေ့က ပြည်ထဲရေး ဝန်ကြီးဌာနမှ ရခိုင့်တပ်တော် (AA)နှင့် ၎င်းအဖွဲ့၏ လက်အောက်ခံ အဖွဲ့များကို အက်ဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၅၊ ပုဒ်မခွဲ (၂)ပါ အဓိပ္ပာယ် ဖော်ပြချက်များနှင့်အညီ မတရားအသင်းအဖြစ်သော် လည်းကောင်း၊ အကြမ်းဖက်မှု တိုက်ဖျက်ရေးဗဟိုအဖွဲ့မှ အကြမ်းဖက်မှုတိုက်ဖျက်ရေး ဥပဒေ ပုဒ်မ ၆၊ ပုဒ်မခွဲ (င) နှင့် ပုဒ်မ၇၂၊ပုဒ်မခွဲ (ခ)အရ AAအဖွဲ့ကို အကြမ်းဖက်အုပ်စုဖြင့် ကြေညာပြီးနောက် ၎င်းအဖွဲ့ နှင့် သတင်း ဆက်သွယ်မေးမြန်သည့် သတင်းမီဒီယာများအပေါ် ယခုလို ဖမ်းဆီး အရေးယူမှုများပြုလုပ်လာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
၎င်းဖမ်းဆီးအရေးယူခံရမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး Free Press Myanmar ဒါရိုက်တာ မရင်ရတနာသိန်း က “အစိုးရ ရဲ့ လုပ်ရပ်က သူတို့ကိုယ်တိုင် ရေးဆွဲထားတဲ့ ရှေးဦးစွာ ကောင်စီသို့ တိုင်ကြားရမည်ဆိုတဲ့ အဲ့ဒီ သတင်းမီဒီယာ ဥပဒေကို မထီမဲမြင် ပြုလိုက်တာပါပဲ။ နောက်တစ်ချက်က အဲ့ဒီ သတင်းမီဒီယာ ဥပဒေကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ သတင်းမီဒီယာ ကောင်စီ ဝင်တွေကိုပါ အချိန်မရွေး ထိပါးခြင်တိုင်း ထိပါးလို့ရတယ်ဆိုတဲ့ message ကို ပေးလိုက်တာပါ။” ဟု မှတ်ချက်ပေးပြောဆိုသည်။
ထို့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ လက်ရှိ သတင်းမီဒီယာ ဥပဒေသည် ဒီမိုကရေစီ စံချိန်စံညွန်းနှင့် မကိုက်ညီကြောင်း ၊ အစိုးရကို စောင့်ကြည့်ထိန်းကျောင်းသည့်အလုပ်ကို မီဒီယာမှ လုပ်ဆောင်သလို မြန်မာအစိုးရ အနေဖြင့်လည်း ဂုဏ်သိက္ခာရှိသည့် နိုင်ငံရေးသမားများဖြစ်လျှင် BNI၏ အိတ်ဖွင့်ပေးစာကို သတင်းသမားများအပေါ် လေးစား ခြင်းအားဖြင့် တုံ့ပြန်မည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း မရင်ရတနာသိန်းက ဆက်ပြောသည်။
ထိုသို့ အမှုဖွင့် အရေးယူခံထားရသည့် သတင်းမီဒီယာဌာနများ၏ ဌာနရုံးအတွင်းသို့ သက်ဆိုင်ရာရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်များ တာဝန်ရှိသူများက အရပ်ဝတ်ဖြင့် ဝင်ရောက်ရှာဖွေမှုများပြုလုပ်ခဲ့သလို ရုံးတွင်းအသုံးပြုသည့် လပ်တော့ ကွန်ပျူ တာ များကိုပါ သိမ်းဆည်းယူဆောင်သွားမှု ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်းသိရသည်။
လတ်တလော သတင်းအယ်ဒီတာချုပ်များအပေါ် ဆွဲဆို အမှုဖွင့်ထားသည့် အကြမ်းဖက်မှု တိုက်ဖျက်ရေး ဥပဒေ ပုဒ်မ (၅၀) (က)၊ (၅၂) (က)စသည့် ဥပဒေပုဒ်မများအရ ထောင်ဒဏ်တစ်သက်တစ်ကျွန်း နှင့် နှစ်ရှည် ထောင် ဒဏ်များ ကျခံရနိုင်သည့် ဥပဒေ ပုဒ်မများဖြစ်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် မီဒီယာသမားများအား အမှုဖွင့်ခြင်း တရားစွဲဆိုခြင်းများရှိပါက ၂၀၁၄ခုနှစ်တွင် ပြဌာန်းထားခဲ့ သည့် မီဒီယာ ဥပဒေနှင့်အညီ ဦးစွာမြန်မာသတင်းမီဒီယာ ကောင်စီ(MPC)သို့ တိုင်ကြားခြင်း ထို့မှတဆင့် ညှိနှိုင်းမှုများ ဆောင်ရွက်ခြင်းစသည်ဖြင့် အဆင့်ဆင့် လုပ်ဆောင်သင့်ကြောင်း သတင်းစာ ဆရာများက ဆိုသည်။
လတ်တလော COVID-19 ကူးစက်မြန်ရောဂါ ထိန်းချုပ်ကာကွယ်ရေးအတွက် ပညာပေးရန် သတင်းမီဒီယာများ ၏ အခန်းကဏ္ဍသည်အရေးကြီးကြောင်း၊ တိကျမှန်ကန်သည့် သတင်းအချက်အလက်များ အသိပေးမှု ပညာ ပေးမှု အားကြိုးမာန်တက်လုပ်ဆောင်နေသည့် မီဒီယာသမားများအတွက် ရုပ်ပိုင်း၊စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လုံခြုံရေးမှာ များစွာလိုအပ်ကြောင်း နှင့်သတင်းမီဒီယာသမားများသည် တိုင်းပြည်တွင် ရာဇဝတ်မှုကို ကျူးလွန် နေကြသူများ မဟုတ်ကြောင်းလည်း BNI ၏ အိတ်ဖွင့်ပေးစာ၌ ဖော်ပြပါရှိသည်။
ထို့အပြင် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် သမ္မတ ဦးဝင်မြင့်အနေဖြင့် ၎င်းအမှုဖွင့် အရေး ယူခံရမှုအပေါ် အမြန်ဆုံး ရုတ်သိမ်းပယ်ဖျက်ပေးရန်နှင့် အလားတူ လုပ်ရပ်မျိုးဆက်လက် မဖြစ်ပေါ် လာစေရေးအတွက် ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံသို့ လှမ်းချီနေသည့် အစိုးရ တစ်ရပ်အနေဖြင့် လူသားချင်း စာနာမှု အပြည့်နှင့်အတူ တားဆီးပေးရန် BNIမှ တောင်းဆိုခဲ့သည်။
ဘီအဲန်အိုင် အဖွဲကို မြန်မာနိုင်ငံ အနောက်ဘက် နယ်စပ်ဒေသဖြစ်သော မြန်မာ-ဘင်္ဂလာဒေ့ရှ်၊ မြန်မာ-အိန္ဒိယ နယ်စပ်များတွင် အခြေပြုသည့် မီဒီယာ အဖွဲ့အစည် လေးခုဖြင့်သည့် Mizzima News, Narinjara News, Kaladan Press Networkနှင့် Khonumthung Newsတို့ဖြင့် ၂၀၀၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ (၁၁) ရက်နေ့ တွင် အိန္ဒိယ နိုင်ငံ ကလကတ်တားတွင် စတင်ထူထောင်ခဲ့ပြီးနောက် ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ် အခြေစိုက် တိုင်းရင်းသားသတင်းဌာနအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပြည်တွင်းအခြေစိုက် သတင်းအဖွဲ့အစည်းများဖြင့် တိုးချဲ့ဖွဲ့စည်းခဲ့ ပြီးလက်ရှိတွင် အဖွဲ့ဝင် (၁၆)ဖွဲ့ရှိသည်။
စအိုင်ဆူး(ကေအိုင်စီ)-ရေးသည်။